Pamięci konspiratorów krakowskiego Kedywu AK

Strona główna Czytelnia Osoby Szare Szeregi

Henryk Górecki, Wspomnienie o profesorze Schroederze


Z Pamięci konspiratorów krakowskiego Kedywu AK



Prof. Jerzy Schroeder (1912 - 2000)

W dniu 11 czerwca 2000 r. zmarł prof. Jerzy Schroeder - wybitny chemik technolog, wychowawca wielu pokoleń inżynierów chemików i pracowników naukowych, inicjator i koordynator ważnych programów badawczych i rozwojowych przemysłu chemicznego, organizator zaplecza badawczego polskiego przemysłu chemicznego, współzałożyciel Wydziału Chemicznego Politechniki Wrocławskiej, były rektor, dziekan, dyrektor instytutu, kierownik katedry, przewodniczący rad naukowych szeregu placówek naukowych.

Profesor urodził się 19 czerwca 1912 roku we Lwowie. W mieście tym ukończył Korpus Kadetów Nr 1, a następnie studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Lwowskiej. Bezpośrednio po studiach, w 1937 r. podjął pracę na stanowisku asystenta na Wydziale Rolniczo-Lasowym Politechniki Lwowskiej w Dublanach. Pracował tam do momentu zamknięcia uczelni przez okupanta niemieckiego. Uciekł wtedy do Krakowa, gdzie podjął pracę w Państwowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Krakowie kierowanej przez wybitnego chemika rolnego prof. T. Lityńskiego. Równocześnie prowadził działalność dydaktyczną na konspiracyjnym Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1944 r. jako żołnierz batalionu "Skała" Krakowskiej Komendy Dywersji AK pod pseudonimem "Pokorny" walczył z wojskami niemieckimi w lasach południowej Polski. Po wojnie zdobywał praktykę przemysłową pracując jako inżynier w oddziale karbidowni Zakładów Azotowych w Chorzowie. W 1947 roku został oddelegowany przez dyrektora Zjednoczenia inż. W. Bobrownickiego do kierowania odbudową jednego z budynków Politechniki Wrocławskiej i utworzenia Katedry Technologii Nieorganicznej i Nawozów Mineralnych Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej. W dniu 1.05.1947 Profesor rozpoczął pracę w Politechnice Wrocławskiej jako adiunkt. Zdobywał kolejne szczeble kariery naukowej awansując na stanowisko zastępcy profesora (1953-1955), docenta (1955-1964), profesora nadzwyczajnego (1964-1971) i profesora zwyczajnego - w 1971 roku. W czasie pracy na uczelni pełnił szereg ważnych funkcji akademickich. W 1962 roku, po przejściu na emeryturę prof. W. Bobrownickiego - byłego asystenta Ignacego Mościckiego, objął Katedrę Technologii Nieorganicznej, którą rozbudował i przekształcił w 1969 w Instytut Technologii Nieorganicznej i Nawozów Mineralnych.

Profesor kierował instytutem do chwili przejścia na emeryturę w październiku 1982. Równolegle pełnił funkcje organizacyjne, ponieważ był trzykrotnie wybierany na dziekana Wydziału Chemicznego, zaś dwukrotnie był prodziekanem. W roku 1982 objął funkcję rektora Politechniki Wrocławskiej.

Z wielu nowych rozwiązań organizacyjnych, których inicjatorem był Profesor, można wymienić uruchomienie w latach sześćdziesiątych studiów inżynierskich na terenie NZPO "Rokita" w Brzegu Dolnym, zorganizowanie w 1963 roku pierwszego w Polsce Centralnego Laboratorium Analizy Instrumentalnej świadczącego usługi analityczne dla środowiska wrocławskiego, a także uruchomienie w 1970 roku studium doktoranckiego z udziałem przemysłu chemicznego.

Profesor spełnił niezwykle ważną rolę w integracji środowiska technologów chemików pracujących na uczelniach z inżynierami zatrudnionymi w przemyśle. Na działalność tę składa się pełnienie ważnych funkcji na zapleczu naukowo-technicznym przemysłu, w stowarzyszeniach naukowo-technicznych, w gremiach doradczych na szczeblu ministerialnym. Organizował również cykliczne konferencje z udziałem pracowników nauki, przemysłu i rolnictwa, uznawane za forum określające perspektywiczne plany rozwoju przemysłu chemicznego. Profesor w latach 1967-91 przez wszystkie kadencje pełnił funkcję przewodniczącego Rady Naukowej Instytutu Nawozów Sztucznych w Puławach. Uzyskał godność honorowego przewodniczącego tej rady. Wielokrotnie również pełnił funkcję przewodniczącego Rady Naukowej Instytutu Chemii Nieorganicznej w Gliwicach (1973-76, 1984-91). W latach 1966-91 był członkiem Komitetu Nauk Chemicznych PAN, a w latach 1981-83 był jego wice-przewodniczącym, koordynując opracowanie ważnej dla rozwoju przemysłu chemicznego ekspertyzy pn. "Chemia dla rolnictwa". Zasługą Profesora jest również integracja środowiska chemików technologów i chemików rolnych, co doprowadziło do uzgodnionych planów rozwojowych przemysłu nawozowego i nieorganicznego. Z pewnością w wysokiej pozycji polskiego przemysłu nawozowego jest udział Profesora.

Profesor pełnił rolę integrującą środowisko naukowe technologów oraz chemików rolnych organizując cykliczną konferencję "Prace rozwojowe dla potrzeb przemysłu nawozowego" (12 edycji), konferencję "Perspektywy nawozów i nawożenia", a także cykl konferencji "Cybernetyzacja chemicznych procesów technologicznych" (4 edycje).

Profesor był członkiem komitetów rad redakcyjnych czasopism naukowych, takich jak "Wiadomości chemiczne", "Chemik", "Przemysł Chemiczny". Był współzałożycielem i redaktorem kwartalnika Komitetu Nauk Chemicznych PAN, "Chemia Stosowana" publikującego prace oryginalne z dziedziny technologii chemicznej.

Profesor prowadził badania w obszarze technologii chemicznej nieorganicznej, w technologii wytwarzania nawozów oraz utylizacji odpadów. Jest autorem ponad 130 oryginalnych prac badawczych, 40 patentów, z których wiele jest wdrożonych. Napisał kilka podręczników, które w okresie odbudowy przemysłu chemicznego były dużą pomocą dla inżynierów. Posiadał niezwykłą intuicję technologiczną w podejmowaniu tematyki i zadań badawczych, co przyczyniło się do rozwoju przemysłu chemicznego. Profesor posiadał również wyjątkową umiejętność realizacji koncepcji technologicznej od badań podstawowych do przemysłowego wdrożenia.

Lista osiągnięć technologicznych Profesora i kierowanych przez niego zespołów jest bogata. Na liście tej znajdują się metody wytwarzania mineralnych dodatków paszowych, soli fosforowych, nawozów fosforowych i wieloskładnikowych, nowe formy i metody stosowania nawozów, metody utylizacji fosfogipsu wdrożone w Indiach, zastosowanie nowego typu katalizatora stopowego do utleniania amoniaku. Profesor swoim doświadczeniem technologicznym ułatwił wdrożenie nowych technologii w polskim przemyśle chemicznym, takich jak metody ekstrakcyjne wytwarzania kwasu fosforowego, metody wytwarzania nawozów granulowanych, a także szereg metod technologicznych w przemyśle azotowym.

Profesor był świetnym dydaktykiem, a także wychowawcą kadry naukowej. W przemyśle chemicznym pracowało, bądź pracuje, wielu jego wychowanków. Wypromował 22 doktorów, z których 7 uzyskało habilitację, a 4 tytuły profesorskie. Przez wiele dekad był uznawany przez środowisko technologów nie tylko za twórcę wrocławskiej szkoły chemików technologów, ale również za autorytet, którego opinie przekonywały kierujących rozwojem przemysłu do inicjacji programów nie tylko badawczych, ale również wdrożeniowych.

Za swoją działalność zawodową Profesor był odznaczany wieloma medalami. Najbardziej sobie cenił wyróżnienia za działalność konspiracyjną i partyzancką (Krzyż Partyzancki, Odznaka Grunwaldzka, Krzyż AK, Medal Komisji Edukacji Narodowej za zasługi w tajnym nauczaniu podczas okupacji niemieckiej). Był również wyróżniamy wieloma godnościami za zasługi dla rozwoju przemysłu chemicznego nadawane nie tylko przez stowarzyszenia naukowo-techniczne, ale również fabryki chemiczne. Nazwisko Profesora na mocy uchwały Senatu Politechniki Wrocławskiej umieszczono na Tablicy Zasłużonych dla Politechniki.

Wielu z nas, znających Profesora będzie pamiętać Jego niezwykłą życzliwość, rozsądek i rozwagę w rozstrzyganiu różnych problemów. Profesor należał do ludzi odważnych i niewzbraniających się przed odpowiedzialnością za losy uczelni i jej pracowników. Na początku stanu wojennego, z dużym wahaniem podjął się pełnienia funkcji rektora. Było to zadanie niezwykle trudne i skomplikowane, zwłaszcza dla człowieka, który nigdy nie należał do organizacji politycznych. Dzięki Jego zabiegom i stanowczości wielu pracowników uniknęło represji, a uczelnia przetrwała ten trudny okres bez uszczerbku.

Pogrzeb Profesora odbył się w dniu Jego 88-urodzin na cmentarzu Świętej Rodziny we Wrocławiu. Profesor został pochowany w pobliżu Pomnika Orląt Lwowskich, co nawiązuje do młodości Profesora, którą spędził we Lwowie. Profesora żegnały nie tylko władze Uczelni i Wydziału, Jego uczniowie i bliscy, ale również liczne delegacje z zakładów chemicznych, co dowodzi, że jego wizje i koncepcje technologiczne spełniły się i będą realizowane po Jego śmierci.

Odszedł od nas nie tylko wybitny uczony, świetny technolog, ceniony nauczyciel akademicki ale również Człowiek prawy i uczciwy, niezwykle życzliwy dla współpracowników i cieszący się z ich sukcesów. Takim Profesor pozostanie w Pamięci nie tylko wśród swoich uczniów, ale wszystkich, którzy Go znali.

Uczeń Profesora

prof. dr hab. inż. Henryk Górecki

Dziekan Wydziału Chemicznego Politechniki Wrocławskiej


Skocz do: Strona główna Czytelnia Osoby Szare Szeregi