Józef Baster
Z Pamięci konspiratorów krakowskiego Kedywu AK
Notka
20.06.1910 - 15.06.1985
Podczas Kampanii Wrześniowej odpowiadał za ewakuację Urzędu Skarbowego w Krakowie, docierając aż w okolice Równego na Wołyniu.
W październiku 1939 r. wstąpił do organizacji „Orła Białego”, zostając dowódcą patrolu sabotażowo-dywersyjnego w Krakowie.
W latach1940-42 pełnił funkcje kwatermistrza i szefa łączności Związku Odwetu ZWZ, a od 1943 r. funkcję szefa łączności Komendy Dywersji Okręgu Krakowskiego. Od maja 1944 r. był szefem łączności i zastępcą d-cy grupy zaopatrzeniowej Kedywu i SBP Skała. Był także szefem kancelarii Kedywu.
Przeprowadzał samodzielnie akcje wspominane w opracowaniach opisujących okupację w Krakowie, m.in. podpalenie urzędu skarbowego na Wiślnej (w 1941 roku), uwolnienie z więzienia kapitana lotnictwa Ryszarda Barskiego ps. "Brzeski", „Szary”[1] (w 1942 roku), czy skażenie bakteriologiczne miejsca ogólnoniemieckiego zjazdu Hitlerjugend (w 1943 roku).
Zorganizował działającą całą okupację siatkę przechwytywania donosów do Gestapo i ostrzegania osób, których te donosy dotyczyły.
Brał udział w wywiadowczym i logistycznym przygotowaniu zamachów na Hansa Franka, Friedricha Krügera i próbie "odbicia" Komendanta Krakowskiego Okręgu AK, Józefa Spychalskiego "Lutego". W przygotowywaniu zamachu na Wilhelma Koppego, którego dokonał "warszawski" "Parasol", kierował „krakowskimi” zadaniami.
Pracował także w Patronacie, w sekcji pomocy więźniom.
W czasie "Burzy", w sierpniu 1944 roku, brał udział - jako członek sztabu - w walkach Samodzielnego Baonu Partyzanckiego „Skała” pod Zaryszynem, Moczydłem, Krzeszówką i Sadkami.
Był dwukrotnie aresztowany. Najpierw, razem z rodzicami i dwoma braćmi, na początku okupacji - 5.06.1940 roku. Ponownie został złapany w 26.08.1944 i, po przesłuchaniach na Pomorskiej, został zesłany do obozu koncentracyjnego we Flossenburgu, skąd po miesiącu uciekł i wrócił do Krakowa.
Jego działalność w strukturach poakowskich, chociaż pewna, jest owiana nimbem tajemnicy. W każdym razie, w 1945 roku, przez jakiś czas ukrywał się pod fałszywym nazwiskiem na Śląsku.
Mocno zaangażował się w organizowanie struktur Stronnictwa Pracy w Krakowie. Na wiosnę 1946 roku został wybrany na przewodniczącego Komisji Rewizyjnej ogólnopolskiej młodzieżówki tej partii.
Z ramienia Stronnictwa Pracy odpowiadał za przeprowadzenie Referendum (Głosowania Ludowego) 30.06.1946 roku. Zorganizował zebranie wtórnych protokołów ze zdecydowanej większości komisji obwodowych i ukrył je, co nie pozwoliło władzy podać fałszywych wyników, tak jak postąpiono praktycznie w całej Polsce. Protokoły te zostały ujawnione dopiero w 2009 roku.
Odznaczony m.in. Krzyżem Virtuti Militari.
Przypisy:
- ↑ Była to złożona operacja, która w konsekwencji spowodowała uwolnienie z więzienia kilkunastu innych osób zagrożonych karą śmierci za sabotaż
Opracowania i wzmianki:
- 1944 Józef Baster, Raport z aresztowania i ucieczki z obozu we Flossenbürgu
- 1946 Józef Baster, Dokumentacja Referendum 1946 w Krakowie
- 1946 Józef Baster, Ślady działalności w "popielowskim" Stronnictwie Pracy
- 1966 Józef Baster, Oświadczenie w sprawie Jana Pańczakiewicza
- 1967 Jan Pańczakiewicz, Oświadczenie w sprawie Józefa Bastera
- 1967 Jan Pańczakiewicz, Pismo do podkomisji weryfikacji odznaczeń ZBOWiD
- 1983 Tomasz Biedroń, Działalność młodzieży chadeckiej w Krakowie w latach 1945-1949
- 1986 Dorota Franaszek, Babiniec "Raka"
- 1993 Władysław Dudek, Kazimierz Lorys, Kpt. Józef Baster "Rak" - garść wspomnień
- 1995 Baster Józef ps. „Komar", „Rak" (D.Franaszek, Sylwetki...)
- Józef Baster, Wojenne przeżycia
- Józef Baster, Publikowane wzmianki o Zamachu na Koppego