Pamięci konspiratorów krakowskiego Kedywu AK

Strona główna Czytelnia Osoby

Sylwetki żołnierzy B


Z Pamięci konspiratorów krakowskiego Kedywu AK

w: Dorota Franaszkowa, Sylwetki żołnierzy Batalionu „Skała” AK



Spis treści

Bajer Władysław ps. „Zemsta"

Ur. 5.1.1920 r. w Niepołomicach. Wykształcenie średnie, ekonomiczne.

W 1939 r. jako szeregowy w 16 pp w Tarnowie pełnił funkcję celowniczego przy ckm. Walczył na trasie Pszczyna-Biłgoraj. W 1942 r. wstąpił do AK do drużyny sabotażowo-dywersyjnej w Niepołomicach. Wykonał wyrok śmierci na Volksdeutschu w Kłaju. Brał udział w akcji spalenia taksówki w Kłaju oraz uczestniczył w akcji zdobycia broni w szkole podstawowej w Niepołomicach z magazynu broni organizacji „Todta-a". Był uczestnikiem akcji wysadzania pociągu z gubernatorem Frankiem pod Grodkowicami.

W 1944 r. wstąpił do OP „Huragan", wreszcie do SBP »Skała«. Brał udział w walkach pod Zaryszynem, Moczydłem, Krzeszówką, Sadkami i Złotym Potokiem.

Po 1945 r. uzyskał maturę i podjął pracę na PKP, kolejno jako robotnik, asystent, adiunkt, referendarz i starszy referendarz.

Stopień wojskowy: sierżant.

Otrzymał odznaczenia Krzyż Walecznych, Krzyż Partyzancki, Medal Zwycięstwa i Wolności, Medal za udział w Wojnie Obronnej 1939, Krzyż Kawalerski OOP, oraz odznaczenia resortowe.

Brat rozstrzelany w 1945 r.

Barszowski Stefan ps. „Steffi"

Ur. 25.11.1916 r. w Ustianowej woj. krośnieńskie. Wykształcenie średnie.

W 1939 r. otrzymał przydział do VI Pułku Lotniczego w Skniłowie jako mechanik lotniczy. Brał udział w walce pod Samborem, wraz z kolegami zestrzelili samolot „Heinkel", potem uczestniczył w walce pod Rogatką Stryjską przed Lwowem. Zakończenie działań wojennych nastąpiło w Śniatyniu. Na trasie brał udział w potyczkach z Ukraińcami w Stanisławowie.

W 1939 r. wstąpił do ZWZ-AK. Pełnił obowiązki łącznika, brał udział w akcjach sabotażowych. Obsługiwał radio odbierając komunikaty z Londynu. Złapany przez Ukraińców był więziony i doznał urazu głowy, złamania ręki, następnie był przekazany na Gestapo, torturowany. W czasie transportu do szpitala w Sanoku został odbity przez kolegów i przerzucony do Glinika, gdzie leczył się ukrywając.

Następnie dostał przydział do SBP »Skała«, kompania druga „Błyskawica". Brał udział w akcjach Baonu pod Zaryszynem, Moczydłem, Krzeszówką, Sadkami i Złotym Potokiem.

Po 1945 r. prowadził prywatny warsztat samochodowy, następnie zatrudniony był jako etatowy pracownik PTTK w Krynicy. Stopień wojskowy: podchorąży. Odznaczenia i nagrody za pracę zawodową.

Brat Jan był w szeregach AK, Oddział „Jerzyki". Brat Zbigniew zginął w Powstaniu Warszawskim.


Baster Jerzy ps. „Gala"

Ur.6.XII.1921 r. w Krakowie. Wykształcenie średnie - pracownik umysłowy.

W 1942 r. wstąpił do ZWZ-AK w Krakowie. Prowadził kolportaż prasy, uprawiał mały sabotaż zalepiając zamki w niemieckich mieszkaniach i instytucjach, przewoził materiały minerskie. W 1943 r. przeszedł Kurs Podchorążych.

W marcu 1944 r. na skutek wsypy został skierowany do OP „Grom". W oddziale brał udział w akcjach gospodarczych na Liegenschafty w Chrobrzu, Złotej, w rozbiciu mleczarni w Dzierążni i Czarnocinie. Walczył pod Sielcem i Goszczą.

Wraz z oddziałem został wcielony do SBP »Skała« i tu brał udział we wszystkich akcjach Baonu w zwiadzie konnym, mianowicie pod Moczydłem, Zaryszynem, Krzeszówką, Sadkami i Złotym Potokiem.

Na skutek choroby został skierowany do Kedywu Krakowskiego i tu będąc w leczeniu, działał do końca wojny.

Po 1945 r. złożył maturę i podjął pracę w administracji. W 1946 r. został aresztowany na Rynku Krakowskim, przesiedział ponad rok.

Stopień wojskowy: podporucznik.

Otrzymał odznaczenia: Krzyż Walecznych i Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami.

Ojciec Jan Baster był więźniem Oświęcimia, matka Kunegunda Basterowa z d. Wodnicka zginęła Ravensbrück. Brat Zbigniew był więźniem Oświęcimia, zaś brat Józef więźniem Flossenburga.

Baster Józef ps. „Komar", „Rak"

Ur. 20.VI.1910 r. w Krakowie. Wykształcenie - studia wyższe ekonomiczne, niepełne. Zawód wykonywany - księgowy.

Do 1939 r. był podchorążym w 16 pułku ułanów. W wojnie w 1939 r. nie brał udziału.

W październiku 1939 r. wstąpił do organizacji „Orła Białego", następnie do „Związku Odwetu", kolejno do ZWZ, Armii Krajowej „Kedywu". Od 1943 r. pełnił funkcję szefa łączności Komendy Dywersji Okręgu Krakowskiego. Od maja 1944 r. był szefem łączności i zastępcą d-cy grupy zaopatrzeniowej „Kedywu" i SBP »Skała«. Był organizatorem szeregu akcji sabotażowo-dywersyjnych, prowadzonych systematycznie przez cały czas okupacji. Samodzielnie dokonał spalenia akt Urzędu Skarbowego przy ul. Wiślnej w Krakowie. Jeszcze 7 czerwca 1940 r. uwolnił z więzienia konspiratora „Szarego", kapitana lotnictwa Brzeskiego-Barskiego. Prowadził stałą akcję zabezpieczania ludzi zagrożonych aresztowaniem. Organizował szereg punktów kontaktowych i skrzynek łączności okręgu Kraków. Brał czynny udział w przygotowaniu akcji i zabezpieczania melin dla uczestników zamachu na Koppego z Okręgu „Kedywu" Warszawskiego. Patronował akcji niszczenia donosów do Gestapo na poczcie głównej przy ul. Wielopole w Krakowie. Donosów tych zniszczono około 6 tysięcy. W dniu 14.VIII.1944 r. wraz z „Powolnym" skazili środkami chorobotwórczymi stadion, basen i boisko piłkarskie „Wisły", gdzie miał odbyć się zlot Hitlerjugend.

Uczestniczył w walkach SBP »Skała« pod Zaryszynem, Moczydłem, Krzeszówką i Sadkami. Dwukrotnie aresztowany i w końcu zesłany do obozu koncentracyjnego we Flossenburgu. Stamtąd wraz z „Murzynem" zorganizował udaną ucieczkę do kraju.

Po wojnie pracował na stanowisku głównego księgowego w różnych instytucjach. Wielki filantrop i działacz społeczny, opiekował się chorymi i samotnymi. Założył klub seniora, był współorganizatorem zjazdów koleżeńskich. Stopień wojskowy: kapitan Armii Krajowej.

Otrzymał odznaczenia: Krzyż Virtuti Militari V kl., Krzyż Walecznych, Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, Złoty Krzyż Zasługi.


Baster Zofia z d. Napora ps. „Ewa", „Dorota"

U r. 1.1.1920 r. w Krakowie. Wykształcenie średnie.

W 1940 r. wstąpiła do ZWZ-AK. Cały czas pełniła służbę wywiadowczą jako maszynistka, a następnie łączniczka. Obsługiwała punkt kontaktowy Dywersji Okręgu Kraków, Kedywu oraz SBP »Skała« do końca wojny. Bezpośrednio nie brała udziału w akcjach bojowych. Uczestniczyła w przerzucie materiałów bojowych do magazynów terenowych SBP »Skała«, oraz w przerzutach umundurowania i oporządzenia w bardzo trudnych warunkach przez granicę.

Po wojnie była działaczką harcerstwa.

Stopień wojskowy: podporucznik.

Odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami i Złotym Krzyżem Zasługi.


Batko Jacenty ps. „Dobruś"

Ur. 17.VII. 1913 r. w Osieczanach. Wykształcenie podstawowe i trzy lata zawodówki-ślusarz.

W 1939 r. w stopniu kaprala zatrudniony w składnicy zbrojenia nr. 5 Kraków-Rakowicka jako puszkarz. Koło Tomaszowa Lubelskiego dostał się do niewoli, został wywieziony do Wrocławia, skąd uciekł.

W styczniu 1940 r. przyjęty do ZWZ-AK. Jako leśniczy w Lipniku koło Wiśniowej ukrywał ludzi zdekonspirowanych, współorganizował przerzuty do Czechosłowacji i na Węgr. Zbierał broń porzuconą w 1939 r. Melinował oddziały partyzanckie „Prąd”, „Błyskawica” i „Odwet” AK. Wybudował bazę dla partyzantów w okolicy Kamiennika, spaloną w czasie pacyfikacji Lipnika , był szefem zaopatrzenia żywnościowego oddziałów partyzanckich w rejonie Lipnika, Kamiennika. Brał udział w akcjach pod Myślenicami, Wiśniową i Dobczycami. Po pacyfikacji został w Lipniku.

W 1945 r. zgłosił się do Wojska Polskiego. W dniu 19.III.1945 r. został aresztowany przez NKWD. Siedział kolejno w Myślenicach, Wadowicach, Krakowie, Nowym Sączu, Sanoku, w obozie w Nowosybirsku oraz Irkucku, skąd wrócił w 1949 r. Pracował w Nowej Hucie. Otrzymał Krzyż Zasługi Brązowy z Mieczami i Krzyż Partyzancki


Białek Zygmunt ps. „Kniaź"

Ur. 1.VIII.1917 r. we Lwowie.

Wykształcenie wyższe, ukończył UJ-lekarz.

W 1940 r. wstąpił do ZWZ-AK. Obsługiwał magazyn materiałów dywersyjnych Kraków ul. Wielopole 22 i magazyn broni Kraków ul. Kopernika (klinika). Przechowywał i pielęgnował rannych oraz uciekinierów z obozu np. „Raka”- J. Bastera.

Od 1944 r. odkomenderowany do SBP »Skała«. Brał udział w walkach pod Zaryszynem, Moczydłem, Krzeszówką, Sadkami i Złotym Potokiem, gdzie został ranny w nogę.

Po 1945 r. odbył studia medyczne na UJ i pracował na stanowisku lekarza-pediatry najpierw w Sandomierskim, a potem w Szczawnicy jako lekarz uzdrowiskowy. W czasie służby wojskowej był wyraźnie szykanowany.

Stopień wojskowy: kapral podchorąży.

Otrzymane odznaczenia: Krzyż Walecznych, Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami. Za pracę zawodową w służbie zdrowia: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Srebrny Krzyż Zasługi, Wzorowy Pracownik Służby zdrowia oraz Odznaka GOPR.


Bieniasz Józef ps.„Braun", „Kat"

Ur. 2.XI.1922 r. we Lwowie. Wykształcenie wyższe - w Polish University College w Londynie. Zawód - kreślarz techniczny.

W 1939 r. ochotnik PW przy 20 pp w Krakowie. Bez broni brał udział w marszu na trasie Kraków- Lublin-Krasnystaw. Zagar-nięty do niewoli niemieckiej, następnie zwolniony.

W 1942 r. wstąpił do ZWZ-AK, gdzie ukończył kurs podchorążych. Został dowódcą drużyny BIP-sekcja N. Wykonał wyroki na kolaborantach: Edmundzie Półtoraczku, Tadeuszu Wożniaku i nieudany na Fibichu. W ramach BIP-sekcja N wielokrotnie kolportował prasę N wśród Niemców, umieszczał na murach napisy „October" itp. W 1944 r. wykonał zamach na Sławomira Mądralę. Współpracował również z podziemną prasą, pisząc reportaże z „Frontu Polski Podziemnej" oraz wiersze pt. „Krwawe i zielone", „Bez wędzidła". Uczestniczył w akcjach rozbrojeniowych Niemców oraz sabotażowych na kina krakowskie.

Od marca 1944 r. należał do OP „Grom", a następnie do SBP »Skała«. Uczestniczył w walkach pod Sielcem, Goszczą, Zaryszynem, Moczydłem, Krzeszówką, Sadkami i Złotym Potokiem oraz w potyczce pod Owczarami. W oddziale przebywał do stycznia 1945 r. Był poetą oddziałowym.

W 1945 r. opuścił Polskę, w Anglii zdał maturę i studiował inżynierię chemiczną. Pracował w różnych przedsiębiorstwach budowlanych w Ameryce jako kreślarz.

Stopień wojskowy: podporucznik.

Otrzymane odznaczenia: dwu-kronie Krzyż Walecznych, Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, Krzyż Armii Krajowej.


Bigaj Jerzy ps. „Czarny"

Ur. 9.1.1925 r. w Krakowie. Wykształcenie średnie-techniczne, nie ukończona ASP w Krakowie.

W1940 r. wstąpił do TOW-u i kolejno do „Orła Białego", ZWZ-AK. W 1942 r. brał udział w akcji na urząd gminy w Woli Duchackiej, kolportował prasę podziemną, 15,16. VIII.1943 r. rozlepiał plakaty, 1,XII.1943 r. rozprowadzał lewego „Gońca Krakowskiego". Dalsze akcje to 17.XI.1944 r. zdobycie cukru w Cristalu, zdobycie mundurów z magazynu LHD przy ul. Długiej. Pod koniec 1944 r. brał udział w akcji na Ostbahn-Płaszów, gdzie zdobył KM-MG-42 i motocykl DKW-250, dwukrotnie rozbroił Niemców. Od VII.1944 r. w SBP »Skała«. Udział w walkach pod Zaryszynem, Moczydłem, Krzeszówką, Sadkami i Złotym Potokiem. Po wojnie ukończył Szkołę Oficerską i został wcielony do służby KBW. Brał udział w walkach z bandami UPA. W 1948 r. ukończył technikum elektrotechniczne, następnie 4 lata ASP. Podjął pracę w Krakowskiej Fabryce Kabli na stanowisku kierownika wydziału. Był czołowym racjonalizatorem. 234 wynalazki i projekty racjonalizatorskie.

Stopień wojskowy: kapral podchorąży,

Otrzymał odznaczenia: dwukrotnie Krzyż Walecznych, dwukrotnie Srebrny Medal Zasłużonych na Polu Chwały, Krzyż AK, Krzyż Kawalerski, Srebrny Krzyż Zasługi. Złota i Srebrna Odznaka Racjonalizatora, Nagroda państwowa III stopnia.


Bobek-Borecki ps. „Bobkowski",„Zawisza"

Ur. 6.III.1924 r. w Kuźnicy-Ruda Śląska, woj. katowickie. Wykształcenie wyższe, ekonomiczne.

W 1941 r. wstąpił do ZWZ-AK. Początkowo pozostawał w plutonie sanitarnym, a potem brał czynny udział w akcji „N" w propagandzie i kolportażu. W1943 r. walczył w OP „Zawieja" w grupie „Wichury” na terenie Beskidu Zachodniego, następnie przeniesiony do patrolu dyspozycyjnego Kedywu w Krakowie. W czasie akcji na Bank Emisyjny został aresztowany i wywieziony do Berlina.

Po 40 dniach uciekł i wrócił do Krakowa, przerzucony do SBP »Skała«. Tu ukończył kurs Podchorążówki. Zaopatrywał oddział w środki sanitarne, lekarstwa, przewoził amunicję, broń i meldunki na trasie Kraków-Warszawa-Lwów. Przekazywał „bibułę" i materiały propagandowe w akcji „N" na Śląsk. Zdobył pistolet przy rozbrajaniu żołnierza Wehrmachtu. Zajmował się skupywaniem amunicji, broni, granatów, rakietnic od lotników niemieckich wraz z „Iskrą" i „Zawiszą". Brał udział w walkach pod Goszczą, Zaryszynem, Moczydłem, Krzeszówką, Sadkami i Złotym Potokiem. Do końca przebywał w oddziale.

Po 1945 r. zdał maturę i studiował na WSE w Katowicach. Rozpoczął pracę w Komendzie Miasta MO Katowice, skąd został zwolniony za przynależność do AK. Kolejno pracował w różnych przedsiębiorstwach na stanowisku kierownika działu ekonomicznego.

Stopień wojskowy: sierżant podchorąży.

Został odznaczony Krzyżem Partyzanckim, Medalem Zwycięstwa i Wolności oraz różnymi odznaczeniami resortowymi.


Bojenko Zbigniew ps. „Franek”

Ur. 21.1.1926 r. w Tarnowie. Wykształcenie wyższe, niepełne, inspektor ekonomiczny w Instytucie Fizyki Jądrowej w Krakowie.

W sierpniu 1944 r. wstąpił do AK. Brał udział w walkach SBP »Skała« pod Zaryszynem, Moczydłem, Krzeszówką i Sadkami, ochraniając tabor łączności. Na skutek braku broni przeszedł do Batalionu „Chmury". Służbę ukończył w stopniu kaprala.

Odznaczenia; Odznaka Grunwaldzka 1946, Medal Zwycięstwa i Wolności.


Borelowski Wojciech ps.„ Lelewel”

Ur. 28. IV. 1926 r. w Kielcach. Wykształcenie średnie ogólnokształcące.

W maju 1942 r. wstąpił do ZWZ-AK, Kedyw. Pełnił funkcje wywiadowcze, od VIII.1944 r. SBP »Skała«. Brał udział w akcjach pod Zaryszynem, Moczydłem, Krzeszówką, Sadkami i Złotym Potokiem. Po bitwie odkomenderowany do 4 kompani terenowej w Charsznicy na stanowisko d-cy patrolu dywersyjnego.

Po wojnie w 1945 r. represjonowany przez UB.

Po zwolnieniu pracował jako pracownik umysłowy w Hucie im. Lenina.

Stopień wojskowy: kapral. Został odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami.


Borkowski Józef ps. „Kruk"

Ur. 19.11.1914 r. w Woli Batorskiej. Wykształcenie podstawowe-telemonter.

W1939 r. jako kapral zawodowy służył w Dywizjonie Artylerii Lekkiej KOP i pełnił funkcję radiotelegrafisty. Przydział do Armii Kraków. Brał udział w walkach przy przeprawie przez Dunajec, następnie walczył nad Sanem, pod Przemyślem i w lasach Janowskich koło Lwowa. Rozbrojony przez Armię Czerwoną został wywieziony aż za Kursk w ZSRR. W drodze wymiany został zwolniony.

W1939 r. wstąpił do ZWZ-AK. W 1941 r. uczestniczył w nieudanej akcji na tartak w Kłaju w składzie 4 ludzi, z których jeden został ranny w nogę. Zajmował się gromadzeniem broni po wrześniu. Na pobojowisku w lesie koło Stanisławic znalazł 3 szt. ckm, 1 karabin przeciwczołgowy, kilkanaście sztuk karabinów ręcznych, granaty i amunicję. Spowodował spalenie magazynu materiałów pędnych w Myślenicach. Uczestniczył w akcji na garbarnię w Dobczycach, następnie brał udział w za-machu na gubernatora Franka 29.1.1944 r. pod Grodkowicami. Uczestniczył w odbiciu „Dąbrowy"-Gertycha. Spowodował rozbicie kilku samochodów na szosie Gdów-Limanowa-Mszana Dolna. Brał udział w starciu z policją niemiecką i granatową pod Turnawcem.

W1943 r. wstąpił do OBP „Błyskawica", a potem do SBP »Skała«. Brał udział w walkach pod Zaryszynem, Moczydłem, Krzeszówką, Sadkami i Złotym Potokiem. Na skutek ogólnej utraty zdrowia został zwolniony z oddziału w listopadzie 1944 r. i przeszedł do pracy w terenie.

Po 1945 r. wstąpił do LWP w 20 Baonie Łączności w Zabrzu. Pełnił obowiązki d-cy radiostacji, później został szefem kompanii szkolnej. W 1949 r. uczestniczył w radiofonizowaniu Niepołomic i został kierownikiem Posterunku Telekomunikacyjnego w Niepołomicach.

Stopień wojskowy: plutonowy.

Odznaczenia: Krzyż Walecznych, Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski i inne odznaczenia uznaniowe.


Brunne Michalina

Ur. w 1897 r. w Jordanowie.

Pełniła funkcję łączniczki na trasie Kraków-Warszawa. Od 1941 r. w jej mieszkaniu w Krakowie przy ul. Smoleńsk 35/8 znajdował się punkt kontaktowy Okręgu Krakowskiego AK, Oddziału II (wywiad i kontrwywiad) z szefem majorem Janem Kantym Lasotą. Mjr Lasota został aresztowany w 1945 r. przez władze radzieckie i wywieziony do ZSRR gdzie zmarł. W tym punkcie kontaktowym spotykał się z Henrykiem Karpińskim i Krynickim. Tu melinował Henryk Januszkiewicz „Spokojny”, cichociemny batalionu »Skała«. Tu przechowywano tajne materiały Kedywu i pieniądze, oraz archiwum Okręgu Kraków.

Jej córki Władysława, Zdzisława i Danuta Rederowa pracowały jako łączniczki batalionu »Skała«, dowożąc odzież, pocztę, lekarstwa i środki opatrunkowe. Punkt był bardzo eksponowany


Bystrzycki Tadeusz ps. „Bystry"

Ur. 18.X.1925 r. w Zwardoniu pow. Żywiec.

Wykształcenie średnie, ogólne, pracownik umysłowy.

W 1939 r. obsługiwał punkt obserwacyjny przy KOP w Zwardoniu na granicy D-24 dla lotniska w Aleksandrowicach k. Bielska.

W 1942 r. wstąpił do ZWZ-AK i pełnił obowiązki gońca. Po aresztowaniu uciekł do Krakowa.

W 1944 r. był w OP „Huragan". Brał udział w wysadzaniu pociągu pod Kasiną. Akcją dowodził „Mars" Z. Kawecki. Brał udział w walkach pod Zaryszynem, Moczydłem, Krzeszówką i Sadkami. Następnie przeszedł do oddziału terenowego „Marcina" w Irządzy w Częstochowskim.

W 1945 r. zdał maturę i podjął pracę w DOKP jako pracownik umysłowy. Aresztowany za przynależność do WIN-u, uwięziony u św. Michała i odbity. Potem należał do OP „Mściciel", aż do ujawnienia w 1947 r. W 1952 r. został ponownie aresztowany i osadzony w więzieniu w Wiśniczu, skazany na 8 lat. Wyszedł w 1954 r. z gruźlicą, ischiasem, uszkodzeniem serca i lekkim niedowładem.

Brat przebywał od 1940 r. do 1945 r. w Oświęcimiu i Buchenwaldzie. Jeden brat zginął w działaniach wojennych w 1939 r., drugi zginął w Oświęcimiu. Szwagier zmarł w niewoli niemieckiej.


Skocz do: Strona główna Czytelnia Osoby