Zygmunt Niepokój (1964), Plan i decyzja
Z Pamięci konspiratorów krakowskiego Kedywu AK
Spis treści |
(Wybór miejsca akcji)
Spośród kilku tras, którymi przejeżdżał Koppe z Wawelu do Akademii Górniczej - „Rafał”, „Jeremi” i „Rayski” wybrali dwie, jako dające największe prawdopodobieństwo pomyślnego zorganizowania akcji, jej wykonania i odskoku.
Pierwszeństwo przyznano trasie Wawel - Plac Bernardyński – Podzamcze – Powiśle - Plac Kossaka – Zwierzyniecka - Al. Krasińskiego i Mickiewicza z miejscem akcji u wylotu ul. Powiśle na Plac Kossaka. Drugim ewentualnym miejscem akcji miał być narożnik ul. Gertrudy (Waryńskiego) i ul. Zielonej (Sarego).
Plac Kossaka był zdecydowanie lepszym punktem, gdyż Koppe częściej tamtędy przejeżdżał, łatwiej było ustawić ludzi, a trasa planowanego odskoku zapewniała większe bezpieczeństwo. Wiodła ona ulicami: Retoryka - Garncarską - Dolnych Młynów - Michałowskiego (Rajską) - Batorego - (Garbarską) - Łobzowską - Szlak - Długą - Śląską - Łokietka do przejazdu kolejowego - dalej na Bronowice. Mianowicie z Gertrudy róg Zielonej miano wycofywać się Zieloną - Dietlowską - pod wiaduktem kolejowym - Blich - znów pod wiaduktem kolejowym - Kopernika - Radziwilłowską - Lubicz - Pawią - Ogrodową – Warszawską - Szlak - Długą – Śląską - Łokietka. Dalsza trasa odskoku była już jednakowa przez Bronowice do szosy katowickie], patem boczną szosą przez Ojców – Skałę - Wolbrom. We wsi Udorz (ok. 10 km od Wolbromia) miało nastąpić rozładowanie.
Koppe przejeżdżał przez Plac Kossaka między godz. 9 a 9.30. Koncentracja musi więc być za-kończona do godz. 8.50. Ludzie przychodzą na plac pojedynczo lub po dwóch, a samochody przyjeżdżają pojedynczo w ściśle oznaczonej godzinie w odstępach dwuminutowych od 8.40 do 8.50. Broń, dostarczoną przez łączniczki z magazynów przy Dietla 55, Krakowska 10, Grzegórzecka, Starowiślna - uczestnicy akcji odbierają w punktach: ul. Grodzka (firma Krach); ul. Radziwiłłowska, ul. Paulińska (ew. Skałeczna) między godz. 8 a 8.30; samochód Chevrolet 0,75 t bezpośrednio z magazynu przy ulicy Dietla 55. Kierowcy otrzymują broń od łączniczek w punktach garażowania.
Broń jest częściowo przewożona z magazynów (Dietla 55) do punktów przekazania samocho-dem Chevrolet 0,75 t.
Podział oddziału
Uczestnicy tej akcji podzieleni są na cztery grupy: I i II uderzeniowa (szturmowa) oraz I i II ubezpieczająca. A oto skład poszczególnych grup:
I grupa uderzeniowa: d-ca „Rafał” (Stanisław Leopold) - dowódca akcji; „Mietek” (Antoni Sakowski) – II z-ca d-cy akcji; „Kruszynka” (Zdzisław Poradzki). Wszyscy uzbrojeni w pistolety maszynowe (po 6 zapasowych magazynków), pistolety krótkie i granaty.
II grupa uderzeniowa: d-ca „Ali” (Stanisław Huskowski) – I z-ca d-cy akcji; „Akszak” (Przemysław Kardaszkiewicz); „Orlik” (Wojciech Czerwiński). Uzbrojenie j.w.
I grupa ubezpieczająca: d-ca „Warski” (Tadeusz Ulankiewicz) - IIIz-ca d-cy akcji; „Ziutek” (Józef Szczepański) i „Rek” (Jerzy Małow). Uzbrojenie j.w.
II grupa ubezpieczająca: d-ca „Korczak” (Wojciech Świątkowski); „Zeus” (Jerzy Kołodziejski) i „Dietrich” (Eugeniusz Schielberg). Uzbrojenie j. w.
Samochody; Chevrolet 0,75 t.- kierowca „Pikuś” (Stefan Dyź); Chevrolet 4 t.- kierowca „Otwocki” (NN); BMW - kierowca „Bartek” (Janusz Bernatowicz); Mercedes - kierowca (Bogusław Niepokój); Mercedes-Diesel - kierowca „Wierzba” (Tadeusz Karczewski). Uzbrojenie kierowców: po dwa pistolety krótkie i granaty.
Zapasowi: „Jacek” (Jacek Szperling), „Tadeusz” (Tadeusz Fopp) i kierowca „Rysiek” (NN).
Rozstawienie na Placu Kossaka
Najbliżej Wawelu na ul. Powiśle przy Placu na Groblach mają zająć stanowiska „Warski”, „Zbyszek” i „Ziutek” z I grupy ubezpieczającej. Jeden z nich może się znajdować w bramie domu Powiśle 5. Przy bramie domu Powiśle 4 ma stać „Rek”.
Dalej w kierunku placu Kossaka przy chodniku ma stanąć samochód Chevrolet 0,75 t z całą grupą uderzeniową. Przy samochodzie tym stoi „Kruszynka” z I grupy uderzeniowej, który przyjechał w szoferce i maskuje reperację silnika. Na samym rogu ul. Powiśle i placu Kossaka stoją „Mietek”, „Rafał” i obserwator dowódcy Parasola „Jeremi” (Jerzy Zborowski).
Na Placu Kossaka najszerzej rozmieszczona stoi II grupa ubezpieczająca. „Dietrich” na środku placu przy przystanku tramwajowym. „Zeus” w restauracji przy oknie. „Korczak” na Placu Kossaka u wylotu ul. Retoryka.
Akcja rozpocznie się z chwilą, gdy wywiadowczym „Dewajtis” zejdzie z Wału Wiślanego i przebiegnie ul. Powiśle, co będzie znakiem zbliżania się samochodu Koppego. Znak ten, powtórzony przez dowódcę akcji „Rafała” zdjęciem czapki jest rozkazem rozpoczęcia akcji
Zadania
Przyjmuje się, że Koppe jedzie ubezpieczony drugim samochodem z gestapowcami. Akcję rozpocznie II grupa uderzeniowa, znajdująca się w samochodzie Chevrolet 0,75 t, ogniem z 3 pistoletów maszynowych do zbliżającego się Koppego i adiutanta. Gdy wóz Koppego minie ją, II grupa ubezpieczeniowa przeniesie ogień na wóz ubezpieczający i niszczy go.
Równocześnie z II grupą uderzeniową ogień z 3 pistoletów maszynowych rozpoczyna I grupa ubezpieczająca do samochodu ubezpieczenia Koppego. Gdy samochód ten ich minie, grupa zajmie stanowiska ubezpieczające przebieg akcji oraz podejmie przygotowania do odskoku od strony Wawelu i Placu Na Groblach. „Rek” z I grupy ubezpieczającej wesprze II grupę uderzeniową ogniem do samochodu Koppego.
Gdy samochód Koppego minie naszą Chevroletę 0,75 t, strzelają do niego „Kruszynka”, „Mietek" i „Rafał” (II grupa uderzeniowa) z zadaniem ostatecznego zniszczenia Koppego. „Kruszynka” strzela do Koppego, „Rafał” i „Mietek”' do adiutanta i szofera.
W przewidywaniu, że Koppe mając wspaniałego szofera j doskonały 12-cylindrowy samochód Mercedes może umknąć strzałom, na Placu Kossaka, w nieistniejącej dziś uliczce objazdowej między ul. Zwierzyniecką, a ul. Powiśle, stoi samochód Chevrolet 4 t z zadaniem zatrzymania wozu Koppego, zajechania mu drogi, a w ostatecznym wypadku zderzenia się.
Na Placu Kossaka rozstawiona jest II grupa ubezpieczająca. „Dietrich” oczekuje przy przystanku tramwajowym. Z chwilą rozpoczęcia akcji przechodzi przez jezdnię do cembrowiny na skwerku, skąd wspiera I grupę uderzeniową, strzelając do Koppego i ubezpiecza akcję od strony mostu. „Zeus” siedzi w restauracji. Gdy „Dietrich” rozpina płaszcz i przechodzi przez jezdnię, jest to dla niego znakiem, aby wyjąć z futerału od skrzypiec pistolet maszynowy i wyjść na ulicę. Zadaniem jego jest ubezpieczenie akcji strzałami w ul. Zwierzyniecką. „Korczak” stojący na placu u wylotu ul. Retoryka ma ubezpieczać akcję i przygotować do odskoku. Kierunek ognia: urząd niemiecki przy rogu ul. Zwierzynieckiej i placu Kossaka i ul. Retoryka.
Chevrolet 0,75 t z kierowcą „Pikusiem” i II grupą uderzeniową stoi w ul. Powiśle z kierunkiem jazdy pl. Kossaka. Zadaniem jego jest ewentualny pościg za uciekającym samochodem Koppego.
Chevrolet 4 t- kierowca „Otwocki” stoi w uliczce objazdowej z kierunkiem jazdy ul. Powiśle. Zadaniem jego jest zajechać drogę Koppemu, zatrzymać jego samochód, nawet zderzyć się. Ciężki ciężarowy wóz naładowany jest kamieniami, aby trzymał się dobrze drogi.
BMW - kierowca „Bartek” stoi na placu Kossaka w przedłużeniu ul. Retoryka, prawie na skrzyżowaniu z ul. Zwierzyniecką. Kierunek jazdy: Wawel. Zadanie: wóz ewakuacyjny - podjechać przodem na środek placu.
Mercedes - kierowca „Storch” stoi na placu Kossaka w uliczce objazdowej między ul. Zwierzyniecką, a ul. Retoryka. Zadanie: wóz ewakuacyjny - cofnąć tyłem na środek placu Kossaka.
Mercedes-Diesel - kierowca, „Wierzba” stoi na placu Kossaka w uliczce objazdowej między ul. Zwierzyniecką, a ul. Retoryka. Zadanie: wóz ewakuacyjny - podjechać przodem na środek placu.
Chevrolet 4 t, Jeżeli wyjdzie cało z akcji po wykonaniu zadania bojowego, ma zadanie stanąć do ewakuacji.
Chevrolet 0,75 t, po wykonaniu zadania bojowego, ma stanąć na końcu kolumny. Zaopatrzony jest w gwoździe dywersyjne. W odskoku zadaniem II grupy uderzeniowej, jadącej w tym wozie, jest ubezpieczenie jadącej kolumny od tyłu, zatrzymanie ewentualnego pościgu ogniem i gwoździami dywersyjnym wyrzucanymi na szosę.
W celu równomiernego rozrzucania gwoździ na całą szerokość szosy, kierowca „Pikuś” ma rozkaz jechać sinusoidą.
Wszyscy uczestnicy akcji mają ściśle wyznaczone miejsca w samochodach. Zmiany nastąpić mogą w przypadku ranienia uczestnika akcji, który wsiada do drugiego wozu Mercedesa z kierowcą „Storchem”. W Mercedesie tym jechać ma „Korczak”, ubrany pod płaszczem w mundur oficera SS. Czapka znajduje się w tym wozie.
Lekarz oddziału dr „Maks” i zapasowi uczestnicy akcji „Jacek”, „Tadeusz” i „Rysiek" oraz łączniczka „Zeta” oczekiwać mieli na odskakujący oddział za przejazdem kolejowym na końcu ul. Łokietka i tam załadować się do samochodu.
i tam załadować się do samochodów.
Na trasie odskoku poza Krakowem aż do wsi Udorz rozstawieni są z miejscowych placówek łącznicy, którzy trzymając i obracając okorowaną białą pałkę leszczynową - sygnalizują wolną, bezpieczną drogę. Łącznik bez pałki oznaczał niebezpieczeństwo. Z jadących samochodów znakiem rozpoznawczym jest powiewanie chusteczką.
Na serpentynach ojcowskich miejscowa placówka zorganizuje zasadzkę na ewentualny pościg niemiecki za odskakującą grupa, aby uniemożliwić mu atak w dogodnym miejscu, gdzie serpentyny przebiegają jedna nad drugą.
We wsi Udorz, po spotkaniu z łącznikiem, jadąca grupa ma rozładować się z samochodów i przejść do Woli Libertowskiej koło szkoły, do dowódcy batalionu Zawiślaka. Natomiast samochody maja być skierowane do szop.
***
Plan akcji na placu Kossaka i alternatywny plan na ul. Gertrudy, oparty na tych samych zasadach wykonania, a różniący się jedynie rozstawieniem ludzi i samochodów, zaakceptowany został przez „Jeremiego” i zatwierdzony w dniu 3-4 lipca przez dowódcę „Parasola” podczas jego pobytu w Krakowie.